Daders en slachtoffers

Een man verkracht een vrouw, een moeder mishandelt haar kind, een jongen wordt zomaar in elkaar geslagen op straat, een vader misbruikt zijn dochter.
Waar we het met z’n allen over eens zijn is dat dit afschuwelijke gebeurtenissen zijn, en veel van ons hebben een vrij gedetailleerd idee van wat er met ‘zulke lui’ dient te gebeuren.

Dat ze daarmee zelf in potentiële daders veranderen wordt graag over het hoofd gezien, want men meent het recht te hebben de anderen te veroordelen. Oog om oog….

Uiteraard wordt hier meestal de eigen frustratie en onmacht geuit, en in het contrast met een dader lijk jij in ieder geval beter. Ook altijd een fijn gevoel. Dat is ook de reden dat in gevangenissen de kinderverkrachters het vaak zwaar te verduren hebben. Oké, ik ben een moordenaar, maar ik zou nooit…. En daarmee voelt de moordenaar zich vaak nog een beter mens ook. Ook de brave en rechtschapen burgers buiten de muren kunnen er vaak mee instemmen dat kinderverkrachters afgetuigd of zelfs vermoord worden. Alle begrip. Dus ook de brave burger is daarmee een dader, al is het niet letterlijk ‘in de daad’.
Iedere dader is bijna altijd zelf ooit slachtoffer geweest en daardoor beschadigd. Ons mededogen hoort er niet alleen voor het slachtoffer te zijn, maar ook voor het slachtoffer in de dader. Dit vraagt van ons dat we de daad loskoppelen van de dader. De daad zelf kan afschuwelijk zijn, de mens achter de daad is dat niet.
Wanneer wij daders blijven veroordelen, en ons niet realiseren dat wij diezelfde energie in ons dragen (het veroordelen toont dat al aan), zal er weinig vrede zijn. Niet in onze binnenwereld, en dus ook niet in de buitenwereld. Vrede stichten betekent zowel het slachtoffer als de dader in je hart sluiten.

Helingsproces

Maar wat is er nu helpend voor het slachtoffer. Maar ook: wat is helpend voor de dader, want diegenen die systemisch enigszins onderlegd zijn weten dat het buitensluiten van een dader gevolgen kan hebben voor het slachtoffer en de generaties daarna.
Een slachtoffer is (zwaar) getraumatiseerd, en wat heel helpend is, is dat hij of zij de volle verantwoordelijkheid neemt voor het eigen helingsproces. Dat betekent het toelaten van de pijn die je aangedaan is, en vervolgens tot handelen over te gaan. De bereidheid hebben om geen slachtoffer meer te zijn. Uiteraard is dat een heel proces wat zijn eigen tijd nodig heeft. Het kan soms jaren duren voor iemand er aan toe is om de pijn op alle lagen helemaal toe te laten.
Wat de dader helpt is wanneer deze de volle verantwoordelijkheid neemt voor de misdaad. Zonder het makkelijk te maken, zonder het te vergoelijken of excuses te bedenken. Wanneer de dader dat kan geeft dat kracht, en uit die kracht kan misschien weer iets goeds voortkomen.
Zowel dader als slachtoffer hebben dus elk hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Wanneer dat mogelijk is kunnen ze allebei groeien.